Betty Smith tarafından kaleme alınan Bir Genç Kız Yetişiyor (A Tree Grows in Brooklyn) romanını okumayan yoktur sanırım; özellikle 90’lar çocuğuysanız. Hayatın zorluklarından kaçmak için hayal gücüne ve kitaplara sığınan Francie’yi neden sevdiğimi uzun uzun açıklamama gerek yoktur diye düşünüyorum. Sonrasında başka kitaba denk gelmedim Betty Smith tarafından yazılan; geldiysem de fark etmedim açıkçası. Ta ki Bir Hiç İçin kitabını görene kadar...
Bir Genç Kız Yetişiyor, Brooklyn’de geçiyor. Betty Smith Bir Hiç İçin romanıyla yine Brooklyn’e götürüyor bizi; bu sefer de Maggie’nin çocukluktan kadınlığa geçişini, onunla birlikte ailesinin de yıllarını nasıl geçirdiğini izliyoruz. İç kapakta New York Times’ın kitapla ilgili yazısından bir alıntı var mesela ve “Kitap öyle göze batmayan bir beceriyle yazılmış ki, neredeyse hayatın kendisi kadar doğal bir şekilde akıyor…” diyor. Gerçekten de öyle! Sizi bilmem ama benim kalbimi ilk başta zaten bu becerisiyle kazanmış Betty Smith, onu fark ettim. Karakterleri seversiniz, sevmezsiniz, o ayrı ama 492’nci sayfaya nasıl geldiğinizi bile anlamıyorsunuz, öyle güzel akıyor kitap.
Zamanın neresine gidiyoruz derseniz hikâyenin odağı olan Maggie karakteri (odağı diyorum çünkü kitabın orijinal ismi Maggie, Now, yani kızın ismi geçiyor başlıkta) 1890’larda bir yerlerde doğmuş, öyle düşünün, yani daha çok 1920’ler New York’unu görüyoruz. Bunlar İrlandalı göçmen bir aile, Brooklyn de bugünkü “cool” hipster bölgesi değil, bir nevi gecekondu mahallesi. Yukarıda da belirttiğim gibi hikaye akıp gidiyor ama bu sefer sevilebilecek karakterler yazmamış Betty Smith. Maggie, İngilizce’de “doormat” diye geçen bir tip (Tureng “saf/enayi tip” diye çevirmiş). Tutulduğu adama tutulmasını atlatabildim, OK; kime tutulacağımız belli olmaz sonuçta, büyük konuşmamak lazım. Ama o kadar yaşananlardan sonra hala nasıl o adama yapışmaya devam ediyor, işte orasını aklım almadı. Bazı, ama “bazı” konularda “ben bunu istiyorum, yapacağım” diyen bir kadına dönüşüyor, evet, ama bazı konularda da tam bir doormat işte; değişik bir karakterdi kendisi. Erkek kardeşi şımarığın, bencilin önde gideni bana sorarsanız. Babası Patsy ise ortalığı birbirine katan, “olay olay!” bir karakter ama sesi çok çıkan ısırmaz ya, öyle bir tip. Benim en takdir ettiğim karakter de oydu açıkçası, tutarlıydı en azından. Şubat ortası gibi okuyup bitirdim bu kitabı mesela ama hala Patsy Denniz Moore’un o meşhur cümlesi kulaklarımda çınlıyor:
“Hepinizi gömeceğim!”
Sizin de Betty Smith ile tanışmanız Bir Genç Kız Yetişiyor ile olduysa Bir Hiç İçin’in birebir aynı hislere sahip olmasını beklemeyin. Smith aynı mekanlara ve benzer karakterlere yer verse de kendini tekrar etmemiş, o kısmını takdir ettim. Ve yine bu kitapta da acılar, melankoli, vs. olsa da diğerindeki o sevimli yan da var, küçük mutluluklar, kazançlar da var ve Betty Smith sizi hüngürfoş ağlatabilecekken gülümsetmeyi tercih ediyor bence. E yaşasın!
Bir Hiç İçin – Betty Smith
Bir Genç Kız Yetişiyor Romanının Yazarından
“Bir araya geldiler, birbirlerini sevdiler ve evlendiler. Masumca ve ne kadar cesur olduklarını hiç düşünmeden yeni bir hayata başladılar.”
Brooklyn’in yoksul bir mahallesinde gözlerini dünyaya açan ve yaptığı yaramazlıklarla Maggie–Now olarak bilinen bir genç kızın umut bekleyiş, mütevazılık ve sevgi dolu hikâyesi…
Annesinin erken ölümünün ardından küçük elleriyle büyük bir kadının sorumluluklarını taşıyan Maggie-Now’ın içinizi ısıtacak yaşamı ve tutku dolu aşkını anlatan bu kitap; aile bağlılık, sevgi ve özgürlük hakkında çok şey anlatıyor.
“Kitap öyle göze batmayan bir beceriyle yazılmış ki, neredeyse hayatın kendisi kadar doğal bir şekilde akıyor… Brooklyn’deki İrlandalı göçmenlerin yaşantısı, tek başına okuyucuyu ikna edebilecek ve ilgilerini çekmeye yetecek ayrıntılarla dolu. Ve Bayan Smith bir sanatçı olduğu için bu ayrıntılar kitaba sağduyulu bir şekilde dağıtılmış, böylece Maggie-Now kentsel gecekondularla ilgili birçok roman gibi sosyal belgelerle dolup taşmıyor.”
New York Times
“Betty Smith, Bir Hiç İçin ile sağlam ve samimi bir kitap ortaya koydu. Bir Genç Kız Yetişiyor kitabında olduğu gibi, bize bir kez daha kendi hayatının zengin, yaratıcı hatıralarından ve hayallerinden oluşan güzel bir karakter ve olay derlemesi sunuyor.” Paul Green, Is Abraham’s Bossom kitabının Pulitzer ödüllü yazarı
Güncel kitap yorumlarıma göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.